Chipperfields Circus

ภาพจากนิตยสารสารคดี

วันก่อนเขียนเกี่ยวกับภาพยนต์เรื่อง Water for Elephants ผมเล่าว่า "มีอยู่ครั้งหนึ่ง ได้ข่าวว่าคณะละครสัตว์คณะหนึ่งเดินทางมาเปิดการแสดงที่เมืองไทย ผมยังฝันลม ๆ แล้ง ๆ ว่าไปขอสมัครงาน (ทำหน้าที่อะไรก็ได้) แล้วได้ร่วมเดินทางไปกับเค้าจนสุดขอบฟ้า!"  วันนี้ขอขยายความต่อนะครับ....

ภาพจาก grimsbybigcats.blogspot.com

ละครสัตว์คณะดังกล่าวคือคณะ Chipperfields ซึ่งมาเปิดแสดงในเมืองไทย เมื่อปี ๒๕๒๙  นิตยสารสารคดี ฉบับที่ ๑๖ ประจำเดือนพฤษภาคม ๒๕๒๙ มีบทความเรื่อง "เบื้องหลังชิปเปอร์ฟิลด์ คาราวานสัตว์บันลือโลก"  เขียนโดย วันชัย ตันติวิทยาพิทักษ์ ภาพโดย สกล เกษมพันธุ์ ผมขออนุญาตนำบทนำและภาพประกอบบางส่วนมาให้เพื่อน ๆ ได้อ่านดังนี้...

มีคำกล่าวโบราณตอนหนึ่งว่า "เจ้าผู้ร่อนเร่พเนจรทั้งหลาย ถึงอย่างไรเจ้าก็ต้องร่อนเร่พเนจรไปตลอดชั่วชีวิต"...ดูจะใช้ได้ดีที่สุดกับชาวคณะละครสัตว์จำนวนนับร้อย ทั้งศิลปิน คนเลี้ยงสัตว์ และคนสร้างเต็นท์ ที่ต้องใช้ชีวิตเร่ร่อนไปเรื่อย ๆ เพื่อเปิดการแสดงตามสถานที่ต่าง ๆ หลาย ๆ ครั้งผู้คนเหล่านี้ได้ทำสิ่งอันน่าอัศจรรย์หลายอย่างที่ตัวพวกเขาเองก็ไม่เคยคาดคิดมาก่อนว่าจะทำได้ในชีวิต

อาชีพของนักแสดงเร่ต่าง ๆไม่ว่าจะเป็นลิเก ดนตรีลูกทุ่ง หมอลำ ซึ่งตระเวนไปเล่นตามที่ต่าง ๆ ทั่วประเทศไทย ปักหลักเปิดการแสดงที่ไหน ก็ต้องล้อมรั้วเก็บเงินคนดู สร้างเวทีเอง หุงหาอาหาร ตกค่ำที่ไหนก็หลับนอนที่นั่น

ถ้าจะเปรียบไปแล้ว "ชิปเปอร์ฟิลด์" ละครสัตว์ของอังกฤษก็มีลักษณะคล้ายที่กล่าวมา คือร่อนเร่ไปตามที่ต่าง ๆ เพื่อเปิดการแสดง แต่ต่างกันที่ความยิ่งใหญ่ จำนวนนักแสดง อุปกรณ์การแสดง และที่สำคัญคือ ละครเรเปิดการแสดงไปทั่วประเทศ แต่คณะละครสัตว์ชิปเปอร์ฟิลด์เปิดการแสดงไปทั่วโลก

เช้าวันที่ ๖ เมษายน ๒๕๒๙ ผู้คนแถวท่าเรือคลองเตยพากันแตกตื่นประหลาดใจยิ่งนัก เมื่อปั้นจั่นขนาดยักษ์ได้ยกตู้คอนเทลเล่อร์สีแดงสดนับสิบตู้จากเรือลงมาบนรถคอนวอยขนาดใหญ่ พลันที่เสียงประตูห่อหุ้มสินค้าสีแดงสดได้ลั่นเอี๊ยดออกมา เสียงคำรามของเหล่าสรรพสัตว์ก็แข่งกันกระหึ่มขึ้นทันที

หมีขาวขั้วโลกจำนวน ๕ ตัว หมีควายสีดำสนิท ๑ ตัว เสือเบงกอล ๑๕ ตัว สิงโต ๒๔ ตัว ช้าง ๓ เชือก มนุษย์เกือบ ๒๐๐ คน ม้านั่ง ๔,๐๐๐ ที่นั่ง ขบวนรถตู้นอน ๒๐ กว่าตู้ เต๊นท์พลาสติกขนาดยักษ์ ๑ หลัง เครื่องปรับอากาศน้ำหนักเกือบ ๒๐๐ ตัน และอุปกรณ์อำนวยความสะดวกอีกมากมายก็เริ่มเคลื่อนออกจากท่าเรือคลองเตย มุ่งหน้าไปปักหลักเพื่อเปิดการแสดงที่สนามกีฬาหัวหมาก ที่คาดกันว่าจะมีผู้มาชมการแสดง ๑๐๐ กว่ารอบ คิดเป็นจำนวนผู้ชมถึง ๕ แสนกว่าคน

นอกจากผืนแผ่นดินที่ใช้เป็นสถานที่สำหรับการแสดงแล้ว ดูเหมือนว่าชิปเปอร์ฟิลด์ได้เตรียมทุกอย่างไว้พร้อม แม้แต่ตัวนอตหรือตะปูตลอดจนแผ่นไม้ชิ้นเล็ก ๆ ที่วางเรียงรายทำเป็นทางเดิน ไปจนถึงเต๊นท์พลาสติกที่วิวัฒนาการมาจากเต๊นท์ผ้าใบที่จุคนชมได้ถึง ๔,๐๐๐ คน อันถือได้ว่าใหญ่ที่สุดในเมืองไทย.....  

นักแสดงของชิปเปอร์ฟิลด์ไม่จำเป็นต้องพักโรงแรมหรูหรา แต่มีบ้านเล็ก ๆ เรียงรายอยู่ด้านหลังเต๊นท์

อากาศร้อนนัก ชุดทูพิชที่นุ่งอยู่กับบ้านจึงมีให้เห็นบ่อย ๆ ตามแบบวัฒนธรรมตะวันตก

ดำรงชีวิตเยี่ยงคนธรรมดา ซักผ้า จ่ายอาหาร ทำกับข้าว

 ฝึกซ้อมเพื่อความคล่องตัว

   ในชีวิตนี้ผมยังไม่เคยได้ดูละครสัตว์ใหญ่ ๆ อย่างนี้เลย คงไม่มีโอกาสแล้วมั้ง!